Dự án Xây dựng và Phổ biến Tiêu chuẩn Kỹ thuật Cảng biển tại Việt Nam

1. Tổng quan về dự án

VINAMARINE đang thực hiện Dự án Xây dựng và phổ biến các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia (TCVN) về cơ sở hạ tầng cảng biển (Seaport facilities) với sự hợp tác của đoàn chuyên gia khảo sát Nhật Bản (OCDI) thuộc Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA).

Dự án này được triển khai dựa trên Biên bản ghi nhớ (RD) đã được thống nhất giữa Bộ Giao thông Vận tải Việt Nam (MOT) và JICA. Dự án này là sự tiếp nối của các dự án hợp tác giữa Bộ Giao thông Vận tải Việt Nam (MOT) và Bộ Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch Nhật Bản (MLIT). Dự án hợp tác giữa MOT và MLIT bắt đầu từ năm 2014 với việc ký kết Biên bản ghi nhớ về Xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật cảng biển. Dựa trên "Tiêu chuẩn hỹ thuật cho cơ sở hạ tầng cảng biển" của Nhật Bản, các tiêu chuẩn kỹ thuật về thiết kế, thi công và bảo trì cảng biển của Việt Nam đã được xây dựng thông qua cơ chế hợp tác song phương Nhật - Việt. Trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2023, đã có 11 bộ TCVN được xây dựng và ban hành, bao gồm: 9 bộ TCVN11820 (Yêu cầu thiết kế), 1 bộ TCVN11859 (Tiêu chuẩn thi công), 1 bộ TCVN13330 (Tiêu chuẩn bảo trì). Hiện tại, dự án mà chúng tôi đang triển khai tập trung vào công tác sửa đổi các phần đã được ban hành và áp dụng trong thời gian qua, đồng thời xây dựng mới các phần chưa từng được quy định trước đây. Các công v n này được thể hiện bằng màu xanh lá cây trong Bảng 1 dưới đây. Dự án dự kiến sẽ được thực hiện trong vòng 4 năm, từ tháng 8/2023 đến tháng 7/2027.

Bảng 1: Phạm vi công việc và phân công nhiệm vụ

Trong dự án này, việc sửa đổi và xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật (TCVN11820) sẽ được thực hiện theo các phần như sau:

Phần 1: Quy định chung (sửa đổi phiên bản ban hành năm 2017)

Phần 2: Tải trọng và tác động (sửa đổi phiên bản ban hành năm 2017)

Phần 7: Luồng và vũng quay (xây dựng mới)

Phần 8: Ụ khô, Âu, Triền Đà và Nhà máy đóng tàu (xây dựng mới)

Phần 10: Các công trình cảng khác (xây dựng mới)

Phần 11: Cấu trúc bê tông và bê tông cốt thép (xây dựng mới)

Chú thích: Phần 10 "Các công trình cảng khác" bao gồm phao neo đơn,  bến du thuyền và bến du thuyền nhỏ marina.

Trong giai đoạn sau của dự án, chúng tôi sẽ tiến hành các hoạt động phổ biến, tuyên truyền cho tất cả các tiêu chuẩn TCVN hiện đang được sửa đổi hoặc xây dựng mới, cũng như các TCVN do Bộ Giao thông Vận tải (MOT) và Bộ Đất đai, Hạ tầng và Giao thông (MLIT) đã ban hành trước đó.

Ngoài ra, vì nhiều người cho rằng việc chỉ xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật là không đủ để thực hiện thiết kế các công trình cảng, chúng tôi sẽ biên soạn một tập hợp các ví dụ thiết kế gồm 8 phần để cung cấp thêm thông tin thực tiễn. Hơn nữa, để quản lý các công trình cảng ngày càng tăng một cách hợp lý, chúng tôi cũng đang nỗ lực xây dựng một Sổ tay hướng dẫn bảo trì ghi lại các phương pháp bảo trì cụ thể.

Các tiêu chuẩn kỹ thuật cảng (TCVN), Sổ tay thiết kế và Sổ tay bảo trì sẽ được xây dựng bằng cả tiếng Anh và tiếng Việt.

2. Về công tác sửa đổi và xây dựng mới TCVN11820

Công tác sửa đổi 2 tiêu chuẩn và xây dựng mới 4 tiêu chuẩn trong bộ TCVN11820 được thực hiện theo tiến độ như trong Hình 1 dưới đây.

Hình 1: Tiến độ của công tác sửa đổi và xây dựng mới các tiêu chuẩn TCVN11820

Tháng 7 năm 2024, chúng tôi đã tổ chức Hội thảo (WS) để thu thập ý kiến từ các bên liên quan về dự thảo của Part 1 và Part 2 do Nhóm công tác (WG) xây dựng. Dựa trên những ý kiến này, các sửa đổi cần thiết đã được thực hiện và bản dự thảo cuối cùng đã được hoàn thành vào cuối tháng 8.

VINAMARINE đã nộp bản dự thảo này lên Bộ Giao thông Vận tải (MOT) vào giữa tháng 12. Trong thời gian tới, sau khi được MOT xem xét, bản dự thảo sẽ được trình lên Bộ Khoa học và Công nghệ (MOST) để thẩm định trước khi chính thức ban hành dưới dạng TCVN.

Về 4 phần được xây dựng mới, trong hội thảo tổ chức tháng 7/2024, hội nghị cũng đã thảo luận về đề cương và định hướng soạn thảo của từng TCVN do các Nhóm công tác (WG) xây dựng. Hiện tại, các Nhóm công tác đang tiến hành biên soạn dự thảo dựa trên những ý kiến thu thập được.

Dự kiến, các bản dự thảo TCVN sẽ được hoàn thành vào cuối tháng 4 năm 2025 và gửi đến các bên liên quan để lấy ý kiến rộng rãi. Tiếp đó, một hội thảo sẽ được tổ chức vào cuối tháng 5 đến đầu tháng 6 để thảo luận về những ý kiến này. Sau đó, các Nhóm công tác sẽ thực hiện các sửa đổi cần thiết và hoàn thiện bản dự thảo cuối cùng. VINAMARINE sẽ nộp bản dự thảo này lên MOT, và sau khi được MOT và MOST thẩm định, TCVN mới sẽ được chính thức ban hành.

3. Tuyển tập ví dụ thiết kế và Sổ tay hướng dẫn bảo trì

Để giúp các kỹ sư thiết kế hiểu cách áp dụng các tiêu chuẩn quy định trong TCVN cho thiết kế thực tế của cơ sở hạ tầng cảng biển, chúng tôi đâng tuyển tập tuyển tập các ví dụ thiết kế. Tuyển tập này sẽ bao gồm 8 ví dụ thiết kế như sau:

1) Công trình Bến

① Bến trọng lực (loại caisson)

② Bến cọc cừ

③ Bến cọc cao

2) Đê chắn sóng

① Đê chắn sóng trọng lực (loại caisson)

② Đê mái nghiêng

3) Phương pháp cải tạo nền đất

① Phương pháp trộn sâu (DMM)

② Phương pháp nén cát (SCP)

4) Các công trình khác

① Dolphin (trụ neo đậu tàu)

Ngoài ra, tiêu chuẩn TCVN13330 về bảo trì cơ sở hạ tầng cảng biển đã được ban hành, nhưng vẫn còn thiếu nội dung cụ thể về phương pháp và cách thực hiện bảo trì. Do đó, một Sổ tay bảo trì cũng được biên soạn và sẽ được ban hành với nội dung chi tiết hơn về các phương pháp bảo trì cụ thể.

Cả tuyển tập các ví dụ thiết kế và sổ tay bảo trì sẽ được thực hiện theo lịch trình sau, và sau khi ban hành lần đầu, hai tài liệu này sẽ được áp dụng trong thực tế để tiếp tục cải thiện và hoàn thiện hơn.

Hình 2 : Tiến độ biên soạn Tuyển tập ví dụ thiết kế và Sổ tay hướng dẫn bảo trì

4. Chiến lược phổ biển Tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia

Để phổ biến Tiêu chuẩn Kỹ thuật Quốc gia về cơ sở hạ tầng cảng biển, Dự án đang được thực hiện hoặc có kế hoạch triển khai các biện pháp sau đây :

1. Đưa nội dung về tiêu chuẩn kỹ thuật trên trang web chính thức
   
   1. Trang web này sẽ cung cấp rộng rãi các thông tin sau:
      
      1. Giới thiệu về quá trình tiến hành sửa đổi và xây dựng mới Tiêu chuẩn Kỹ thuật Quốc gia cho cơ sở hạ tầng cảng biển.
      2. Giới thiệu các dự thảo TCVN đang trong quá trình soạn thảo.
   2. Ngoài ra, dự án sẽ thiết lập một kênh liên hệ về tiêu chuẩn kỹ thuật để tiếp nhận câu hỏi qua email.
2. Tổ chức hội thảo trong quá trình xây dựng tiêu chuẩn
   
   1. Trong quá trình soạn thảo tiêu chuẩn, dự án sẽ tổ chức hội thảo (workshop) để thu thập ý kiến từ nhiều bên liên quan.
   2. Hội thảo tiếp theo dự kiến sẽ được tổ chức vào khoảng tháng 6 năm sau.
3. Tổ chức hội thảo giới thiệu khi tiêu chuẩn TCVN mới được ban hành
   
   1. Khi tiêu chuẩn TCVN mới được ban hành, các hội thảo sẽ được tổ chức để giới thiệu nội dung và giúp các bên liên quan nắm bắt thông tin.
   2. Dự kiến có 03 hội thảo trong khuôn khổ dự án, trong đó:
      
      1. Hội thảo đầu tiên sẽ được tổ chức tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
      2. Các hội thảo tiếp theo sẽ mở rộng sang khu vực miền Trung Việt Nam.
4. Tích hợp tiêu chuẩn TCVN thành một tài liệu thống nhất
   
   1. Trước đây, tiêu chuẩn TCVN được xây dựng theo từng phần riêng lẻ. Tuy nhiên, vì các tiêu chuẩn kỹ thuật có mối liên hệ chặt chẽ, nên cần thiết lập một hệ thống thống nhất.
   2. Dự án đang xem xét việc tổng hợp tất cả các tiêu chuẩn vào một USB và phát cho người tham dự hội thảo.
5. Tổ chức chương trình đào tạo thực hành thiết kế
   
   1. Ngoài việc phổ biến tiêu chuẩn, Dự án sẽ triển khai các khóa đào tạo giúp kỹ sư thực hành và nắm vững kỹ thuật thiết kế theo tiêu chuẩn mới.